OpenOffice.org'da Türkçe Yazım Denetimi

Uzun zamandır Türkçe konuşan kullanıcılar arasında OpenOffice.org'un yayılmasının önündeki en önemli engel olarak duran Türkçe yazım denetimi sorunu aşılmış görünüyor. Mehmet D. Akın ve Ahmet A. Akın liderliğindeki Zemberek ekibi tarafından geliştirilen "Zemberek" (eski adıyla tspell) adlı yazım denetimi aracının OpenOffice.org'a entegre edilmesi işlemi tamamlandı. Zemberek'in sitesinden indirilebilen bir OpenOffice.org eklentisi sayesinde Türkçe yazım denetimi yapmak mümkün hale geliyor. Konuyla ilgili olarak Görkem Çetin e-posta listelerine aşağıdaki mesaj gönderdi:

Merhaba

Uzun zamandır farklı kanallarla yapılan çalışmalar meyvesini verdi ve OpenOffice.org, artık Türkçe imla denetimi yapabiliyor. Önceki adı Tspell, yeni adı Zemberek olan proje, OpenOffice.org'a imla denetimi ve kelime öneri yapısını getirdi. Böylece OpenOffice.org'un Türkiye'deki yaygınlaşmasının önündeki en önemli (Türkiye'ye özgü) sorun da ortadan kalktı. Şimdiye kadar menü ve yardım dosyalarının Türkçeleştirilmesi ile Türkçe heceleme desteği verilen OpenOffice.org'da, artık imla denetimi de var.

Eklenti (henüz çok yaygın denenmediği için) yeni sayılır, ancak denemeler, bu halinin bile pek çok kişi ve kurumu tatmin edebileceğini gösteriyor. Şu ana kadar sadece OpenOffice.org 1.1.4 (Windows/Linux) ile denenen imla denetimi sisteminin, OpenOffice.org 2.0'a da aktarılması
planlanıyor.

İmla denetim yazılımının yeni 0.4 sürümünün OpenOffice.org ile bütünleştirilmesi Mehmet Akın tarafından yapıldı. Bu özelliğin Windows ve Linux altında nasıl çalıştığını merak ediyorsanız, aşağıdaki adresi
ziyaret edin:

http://zemberek.dev.java.net/zemberek_ooo/zemberek_ooo.html

Merak edenler için bir kaç ekran görüntüsü:
http://rail.iqchoice.com/ooo_tr_spell_2.png
http://www.gorkemcetin.com/tmp/writer1.png
http://www.gorkemcetin.com/tmp/writer2.png

Zemberek projesinin adresi (İmla denetim yazılımına ilişkin istek, öneri ve taleplerinizi Zemberek listelerine iletin):

http://zemberek.dev.java.net

OpenOffice.org 1.1.4 Türkçe indirmek için:
http://tr.openoffice.org/indirme-adresleri.html

İyi çalışmalar
Görkem

Görüşler

tongucyumruk
19 yıl önce

Off, yine anonim göndermişim. Bu arada şunu söyleyeyim. Ne yazıkki TSpell Java ile geliştirilen bir proje. Yani bu anlamda tamamen özgür bir yazılım olduğunu söyleyemeyiz sanırım. OpenOffice.org 2.0'daki OOo Base adlı veritabanı uygulamasının da Java'ya bağımlı olduğunu düşünürsek doğrusu aklıma iki olasılık geliyor.

1- Kötümser olasılık: OpenOffice.org gitgide java ile bütünleşip özgürlüğünü kaybedecek.

2- Sun Java'yı özgür bir lisans altında dağıtmaya devam edecek.

Açıkçası bir süredir devam eden "Sun Java'yı açacakmış" dedikodularından dolayı hala iyimser olan ikinci olasılığı düşünmek istiyorum.

Nightwalker
19 yıl önce

"Ne yazıkki TSpell Java ile geliştirilen bir proje. Yani bu anlamda tamamen özgür bir yazılım olduğunu söyleyemeyiz sanırım."

Ben arada bir ilişki kuramadım. Java ile yazılan pek çok özgür yazılım mevcut. Hatta bunların içinde java derleyicileride var.

tongucyumruk
19 yıl önce

Java'nın kendisiyle doğrudan bir derdim yok tabiiki. Birçok özgür java geliştirme ortamı vs... mevcut, bunun farkındayım. Fakat örneğin zemberek sun microsystems tarafından üretilen java 1.4'e bağımlı ve özgür java ortamları üzerinde çalışıp çalışmadığı konusunda da bir bilgi yok. Yazılımın kendisi özgür, burası sorun değil, fakat çalışmak için özgür olmayan bir platforma bağımlı olması benim gibi bilgisayarına özgür olmayan yazılımları bulaştırmamaya çalışan insanlar için ciddi bir sorun oluşturuyor.

Bunun dışında FZ'nin dediğine katılıyorum. Kodlar açık, sözlük açık, algoritmalar açık. Bu koşullarda sanıyorum özgür bir altyapı üzerinde çalışacak şekilde ayarlanması çok zor olmayacaktır.

ahmetaa
19 yıl önce

Selamlar.
diger JVM alternatifleri ile denemedigimiz icin bu ibare yazilimda mevcut. isin asli surum acisindan Sun JRE 1.3 hatta 1.1 ile calisabilecegini tahmin ediyorum, ama denemedik. Bahsettiginiz bagimlilik ise bir indirme isleminden ibaret.. open office'yi indirirken kenardan Sun JRE'yi de indrmek cok zor olmasa gerek.
Acikcasi keske OOo java ile daha iyi butunlesse, ben bilakis java tabanli HSQLDB'nin OOo'nun parcasi olacagi haberine cok sevindim, cunku gercekten kaliteli bir veri tabani. Ve nihayet 2.0 surumu ile java eklentilerini gelistirmek eziyet olmaktan cikacak gibi.

Mono projesi onca bulanikliga ragmen goklere cikarilirken Java konusunda Linux'a dogrudan destek veren, OOo'nun var olmasini saglayan Sun'a ve Platform olarak java'ya bu konuda haksizlik ediliyor dusuncesindeyim. Neyse tartismayi derinlestirmek istemiyorum. Bizim niyetimiz bu cizgiden ilerlemek, gonullu arkadaslar farkli JVMler ile derleyebilir, Gcj ile native kod uretebilir ya da C,C++, Python surumunu yazabilir. Bu yazilimin ilk halini C++ ile kendi capimda yazmistim, ama inanin java'ya gecince C++ gunlerimi hatirlamak bile istemiyorum.
selamlar.

tongucyumruk
19 yıl önce

Bu konuda bu kadar yaygara koparan bir insan olarak sanırım artık GNU Classpath ile bir deneme yapmam şart oldu.

Mono Sun JRE'nin aksine özgür bir yazılımdır. Bu kadar göklere çıkarılmasının sebebi ise GNU Classpath'in aksine Microsoft'un .Net api'sinin büyük bölümünün tamamen implement edilmiş olmasıdır. Sorun zaten JRE indirmenin zorluğunda değil, JRE'nin özgür bir yazılım olmamasında. Neyse, ilk fırsatta özgür JVM'ler ile deneyip buraya yazmaya çalışacağım.

ahmetaa
19 yıl önce

Selamlar.
Bu konu gerektiginden fazla uzadi, katiliyorum. Ama son olarak mono ile ilgili kisisel gorusumu belirtmek istiyorum. Microsoft acikca .Net'in tum haklarinin kendinde oldugunu ve patentlerle korundugunu ifade eder. sirf Java'yi yoketme ugruna windows disi klonlara ses etmiyor diye mono ya da benzeri projeleri "ozgur" diye adlandirmak bence biraz saf bir yaklasim. Sun'in acik kodlu java klonlarindan kaybedecegi bir sey yok ama Microsoft'un .Net icin cok. Windows ve ofis'in Microsoft'un para kaynagi oldugunu unutmayin. Bunlarin herhangi birine indirilecek ilk darbede bu sirketten sefkat beklenemez.
Biliyorum bu konu cok tartismali ve ucu yok, sadece kisiel gorusumu ve neden o yoldan gitmedigimizi belirtmek istedim.
sayglar.

tongucyumruk
19 yıl önce

Mono konusundaki endişelerinizi anlıyorum. Konuyu daha fazla dağıtmamak iyi olur diye düşünüyorum fakat umarım bu mono konusunu bir ara tekarar tartışma imkanımız olur.

Bu arada bir yandan zemberek'in kodlarını incelemeye başladım. Henüz sadece OOo ile ilgili kısmına şöyle bir gözata bildim fakat gördüğüm kısmı GNU Classpath'e uyacak gibi gözüküyordu. Umarım kalanı da öyledir. Sanıyorum asıl sorun OOo ile GNU Classpath arasında çıkacak. Tabii java bilmeyen bir insan olarak denemeden daha kesin konuşmam zor.

ahmetaa
19 yıl önce

Selamlar.
Isin asli eklenti icinde OOo tarafindan kullanilan alanda saniyorum aykiri bir kod yok. Java 1.1 uyumlu oldugunu soyleyebilirim. Derleme acisindan, eger demo arayuzu icin kullanilan paketler derlemeye dahil edilmezse saniyorum gene bir sorun cikmaz (Demo arayuzu Swing oldugu icin Classpath'ta belki sorun cikarabilir). Ama endisenize katiliyorum, asil sorun OOo ile Classpath ya da baska bir JRE arasinda yasanabilr. Elimdeki makine is yerine ait oldugundan ve Windows disi bir isletim sistemine izin verilmediginden (!) ne yazik ki ilgili denemeleri yapamiyorum.

FZ
19 yıl önce

Valla yani tabii sabaha kadar tartışabiliriz sistemin neresi ne kadar özgür filan ama yani şu saatten sonra hiçbir ticari gücün Zemberek ya da OO.org üzerinde herhangi bir hak iddia edebileceğini, hukuki bir takım pürüzler çıkarabileceğini düşünmüyorum, yanılıyorsam lütfen düzeltin.

ahmetaa
19 yıl önce

Selamlar.
Java ile ozgur yazilim yazilabilir. Ortada GPL, LGPL BSD ve Apache lisansli binlerce java projesi varken aksini iddia etmek cok makul olmasa gerek. Bu konuda herhangi bir kisitlama yok. Tek kisitlama eger Sun JRE isterseniz (ki benim tavsiyem odur) onu "java.sun.com"'dan indirmeniz gerektiginizdir. Sun JVM ve JDK kodu malumunuz acik, yani isterseniz indirip derleyebilirsiniz. Eger illaki Sun Java harici bir JVM kullanmak isterseniz bu konuda cesitli alternatifler mevcut (Gnu classpath, kaffe, sable JVM hatta Gcj), bu konuda bence yersiz sekilde biraz fazla hassas davraniliyor. Zemberek ise BSD lisanslidir, bu hali ile ozgur ya da ozgur olmayan tum uygulamalarda kullanilabilir.
Saygilar.

tongucyumruk
19 yıl önce

Tabiiki bildiğim kadarıyla Java dahil bütün dillerle özgür yazılım geliştirilebilir. Fakat Sun veya IBM'in ürettiği özgür olmayan JVM'lere bağımlı bir uygulama tek başına özgür olsa dahi özgür olmayan bir platforma bağımlı olduğundan benim gibi bilgisayarında özgür olmayan yazılım bulundurmaktan kaçınan insanlar tarafından kullanılamaz. Zaten sorun da burada. İnsanların hayatlarını çok kolaylaştıracak bir özgür bir yazılım geliştiriliyor, fakat özgür yazılım fikrinin öncelikli amacı olan "insanları özgür kılmak" hedefinden uzaklaşıyor.

Doggie
19 yıl önce

Önce Sun Javayı açmayacak, oracle'ın dblerini açmayacağı gibi. Bu insanların hedefini dikkatli değerlendirmek lazım, konuşurken çok iyiler ama icraat yok. İkincisi de zemberek zehir gibi olmuş, tek sorunu çalışmıyor. Arkadaşlar bu tip işleri tek başınıza yapmayın, bizden yardım isteyin. Sonra yarım iş yapıyorsunuz. Biz ne güne duruyoruz. Bu arada Sun'ı da ORacle'ı da indireceğiz, hedefimiz herşeyin özgür olması unutmayın ! İşimize geldiği gibi özgürlük öyle olmaz.

FZ
19 yıl önce

Sallapati yorum yazmanın da bir haddi hududu olmalı diye düşünüyorum. zemberek zemberek olmadan önce yani tspell günlerinden beri takip ediyorum bir kullanıcı, yazılımcı ve dilbilimle ilgili biri olarak. OpenOffice.org entegrasyonunu denemedim ama çekirdek sistem ve bunun sergilendiği demoyu defalarca çalıştırdım, hem imla denetimi hem heceleme hem de deASCIIfy işlevlerini test etmek için ve hatta bu sistemden, FM'ye gelen ve içinde Türkçe karakter kullanılmamış olan yazıları dönüştürmek için faydalandım.

Bu durumdaki bir sisteme çalışmıyor demek... enteresan bir tabir! ;-)

FZ
19 yıl önce

OpenOffice.org için +1 (yoksa +1000 mi? ;-) puan daha!

Pek çok kişi için gerçekten imla denetimi bir kelime işlem yazılımının olmazsa olmaz özelliklerinden. Hele bir de OpenOffice.org'a geçen kitlenin ezici çoğunluğunun MS Office'ten bu geçişi yaptığı düşünelecek olursa.

Konunun bir başka önemli yanı ise kodun tamamen açık olması. Yani isteyen biri varsa Java uygulamasını alır C++ ile yazar, C ile yazar, her ne dilde isterse yani, bilgi ve sözlük orada açık şekilde duruyor. Bir kısmı kapalı olan imla denetim uygulamalarına kıyasla böyle bir şeyin tercih edilebilirliği aşikar.

mdakin
19 yıl önce

Zemberek Projesini sadece ben geliştirmiyorum, asıl kurucusu ve denetim mekanizmasının mimarı, kardeşim Ahmet A. Akın'dır. Ayrıca projenin bize fikirleri ile destek olan başka üyeleri de var.

Ben de geliştiricilerden biriyim, ve Open office eklentisini ben yaptım ancak bu haberde Zemberek benim eserimmiş gibi söyleniyor. Hata düzeltilirse sevinirim.

http://zemberek.dev.java.net

FZ
19 yıl önce

Düzeltildi.

everestk
19 yıl önce

1.1.0 versiyonunda çalışmadı yada ben beceremedim
sistemde jre olarak yanılmıyorsam 1.5.0 ve önceki birkaç sürüm daha var (1.5.0 kulanıyorum)birkaç kez daha deneyeceğim düzelme olursa yani benden kaynaklanan birşey varsa tekrar yazarım buraya bu arada xp kullanıyorum.

Görüş belirtmek için giriş yapın...

İlgili Yazılar

Yeni Bir İşletim Sistemi: Nexenta - GNU Solaris

FZ
6 Kasım 2005, 1 dakika okuma süresi

Ticari UNIX dünyasının en güçlü oyuncularından Sun Microsystems'in meşhur işletim sistemi Solaris'in kaynak kodlarını kamuya açtığını daha önce FM ortamında duyurmuştuk.

Bu önemli etkinlik özgür ve açık kodlu yazılım dünyasında epey ses getirdi ve ilk kıpırdanlamalar başladı. Alex Ross, debian-devel listesinde 2 Kasım 2005 tarihinde, Debian based GNU/Solaris: pilot program başlıklı duyurusunu yaptı ve ateşli bir tartışma başladı.

Debian tabanlı Nexenta - GNU Solaris projesini daha detaylı inceleyebilir ve ne tür fırsatlar sunabileceğini keşfedebilirsiniz...

Windows'tan Linux'a Geçiş: OpenMoveOver

Soulblighter
19 Ağustos 2005, 1 dakika okuma süresi

Resolvo Systems Windows'tan Linux'a geçiş aracı MoveOver'ın ücretsiz ve açık kaynak sürümünü çıkardı. OpenMoveOver ile Windows oramınızı Linux'a taşımak geçiş yapmak sadece 2 basit adımda gerçekleştiriliyor.

Lux Render: Özgür, Fiziksel Tabanlı Render Sistemi

Tarık
4 Ağustos 2009, 1 dakika okuma süresi

Windows ortamında üç boyutlu grafik işiyle iştigal edenlerin GNU/Linux dağıtımlarını tercih 'edememelerinin' birinci nedeni çoğu zaman, yüksek gerçekçilikte görsel çıktı sağlayabilen ve piyasayla yarışabilecek kalitede render sistemlerinin mevcut olmamasıdır.

Fakat durum artık eskisi gibi değil ve ortalık kızışacak gibi. Zira işte tam bu noktada Lux Render dediğimiz alet devreye giriyor ve Maxwell Render gibi paralı akranlarıyla boy ölçüşebilecek kalitede, ışığın fizikteki kurallarını benzetimleyerek çalışıyor ve gerçekten işe yarıyor gibi görünüyor. Hem de bedava. Hem de açık kaynak kodlu.

Visual Perl .NET (her iki dünyanın en iyisi)

FZ
18 Şubat 2002, 1 dakika okuma süresi

Madem söz web servislerinden ve .NET olgusundan açıldı ben de .NET ve diller arası çalışmaya dair bu haberi göndereyim dedim. Uzun zamandır sağlam bir Perl programcısı olarak çalışan Jonathan Eisenzopf'un Visual Perl.NET konusuna dair güzel bir yazısını okuduktan sonra .NET ve diller arası yazılım geliştirmenin ne menem bir şey olduğuyla ilgili bir bir miktar fikir sahibi olabilirsiniz.

Jonathan arkadaşımız, "In fact, I'm so attached to it that I'll probably be writing more Perl applications in Windows instead of Linux. IT'S THAT GOOD." diyecek kadar etkilenmiş görünüyor ;-)

Komodo 2.0 Çıktı

FZ
4 Ekim 2002, 1 dakika okuma süresi

Perl, Python, PHP, Tcl, XML, XSLT için optimize edilmiş ve Ruby, JavaScript gibi pek çok dili de doğrudan destekleyen Komodo 2.0 IDE ActiveState tarafından piyasaya sürüldü.

Söz konusu IDE Mozilla tabanlı olup Windows ve Linux ortamında çalışıyor.

Dikkati çeken özellikleri arasında CGI emülasyonu, Regular Expression desteği, ASPN (ActiveState Programmers' Network) kod deposuna (code repository) erişim de bulunuyor.